دی وای دی ایکس (dYdX) یه صرافی غیرمتمرکز جذاب و کاردرسته. الان که دِکس‌ها عین نقل و نبات زیاد شدن، مهمه که بدونیم dYdX از اولین پلتفرم‌هایی بود که تونست معاملات مارجین و فیوچرز رو به صورت غیرمترمز ارائه بده. این صرافی اپلیکیشن موبایل هم داره. با ما همراه باشید تا آموزش صرافی dYdX رو شروع کنیم و زیر و بم ماجرا رو بشکافیم.
بیاید قبل از شروع آموزش صرافی dYdX، مفهوم دِکس رو مرور کنیم. صرافی غیرمتمرکز یا Decentralized Exchange که به اون دِکس (DEX) هم گفته میشه، پلتفرمی برای تبدیل توکن‌های مختلف روی یک بلاکچینه. توی یه دکس مثل دی وای دی ایکس، بدون نیاز به ثبت نام یا احراز هویت، میتونید یه توکن مثلا ETH را بدید و به جاش USDT بگیرید؛ پاکیزه و بی‌دردسر!
دکس‌ها از بازیگرای مهم حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) به حساب میان؛ در کل حوزه کریپتو به لطف دکس‌ها، خیلی پویاتر و سالم‌تر حرکت می‌کنه.
اگه دوس دارید با سایر دکس‌ها و قابلیت‌های جذابشون آشنا بشید، حتما به صفحه بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز سربزنید. ما دکس‌های معروف دیگه‌ای مثل پنکیک سواپ (PancakeSwap) و یونی سواپ (Uniswap) رو هم آموزش دادیم که بزرگترین دکس‌های شبکه بایننس و اتریوم هستن.
دکس‌ها برخلاف صرافی‌های متمرکز، چیزی به نام «دفتر سفارش» ندارن، بلکه از مکانیزمی به نام «بازارساز خودکار» یا Automated Market Maker یا همون AMM استفاده می‌کنن. بازارساز خودکار با استفاده از مفهومی به نام «استخر نقدینگی» یا Liquidity Pool، نقدینگی لازم برای انجام معاملات رو تامین و قیمت‌ها رو مدیریت می‌کنه.
منطق بازارساز خودکار اینطوریه که میان توی یه استخر که مثلا از یه جفت ارز مثل سولانا و تتر تشکیل شده، هر کدوم از توکن‌ها رو به مقدار مساوی واریز می‌کن. مثلا 1 میلیون دلار SOL و 1 میلیون دلار USDT. الان استخر SOL/USDT در مجموع 2 میلیون دلار نقدینگی داره.
هر بار که یه کاربر تراکنش خرید SOL ارسال کنه، از SOL استخر برداشت میشه و به جاش USDT به استخر واریز میشه. در نتیجه باعث کمتر شدن توکن‌های SOL نسبت به مقدار اولیه و افزایش قیمت اون میشه. برعکس، وقتی کاربرها SOL می‌فروشن، به تعداد SOLهای استخر اضافه میشه و از USDTها کم میشه. پس با کاهش قیمت SOL مواجه خواهیم شد.
درآمد افرادی که نقدینگی لازم استخرهارو تامین می‌کنن، از کارمزد معاملات اون استخر تامین میشه. اگر زمانی قیمت یه رمزارز در دکس با قیمت اون در سایر بازارها متفاوت بشه، آربیتراژکارها سریع وارد عمل میشن و اون رمزارز رو از جای ارزان می‌خرن تا در جای گران بفروشن و اینطوری دوباره تعادل قیمت برابر میشه.
در ادامه آموزش صرافی dYdX، می‌خوایم با امکانات این صرافی آشنا بشیم. سرویس اصلی این پلتفرم، ترید اهرم‌دار انواع کریپتوهاست. هنر اصلی dYdX این بود که تونست مفهوم اهرم و انواع سفارش‌گذاری‌هارو در محیط غیرمتمرکزِ دکس پیاده‌سازی کنه.
طور کلی، امکانات دی وای دی ایکس شامل این موارد هستن:
نکته مهم: برای معامله توی دکس‌ها، باید رمزارزهاتون توی یه کیف پول Web3 مثل تراست والت (Trust Wallet)، متامسک (Meta Mask)، فانتوم (Phantom) و … باشه. ما در این آموزش از کیف پول تراست والت استفاده می‌کنیم.
نکته: صرافی dYdX با توکن USDC کار می‌کنه. پس برای ترید کردن در این پلتفرم باید توی کیف پولتون USDC داشته باشید. برای خرید این توکن میتونید از یه صرافی ایرانی استفاده کنید. در ادامه، اون رو از صرافی انتقال بدید به هر کیف پولی که می‌خواید با اون به سایت dYdX وصل بشید.
اگه راننده دسکتاپ هستید، با مرورگر وارد سایت اصلی dYdX بشید، اگرم موبایل به دست هستید، بهتره که اول، اپلیکیشن این صرافی رو نصب کنید. البته توی موبایل هم میتونید با مرورگر وارد سایت بشید، ولی اپلیکیشن خیلی منجسم‌تر و حرفه‌ای‌تره. نصبش کنید. آفرین 😇
بعد از ورود به برنامه، دکمه «Connect» رو در پایین صفحه، میزنیم و از لیستی که بهمون نشون میده، Trust رو انتخاب می‌کنیم. (شما میتونید هر کیف پولی که باهاش راحت‌ترید رو انتخاب کنید.)
حالا «Link wallet» رو میزنیم. برنامه تراست والت باز میشه تا اجازه دسترسی به کیف پول رو به dYdX بدیم. دکمه «Connect» رو میزنیم.
مجدد برمی‌گردیم توی dYdX تا بریم برای امضای بعدی. یبار دیگه مارو پاس میده به تراست و این بار دکمه «Sign» رو میزنیم. باز هم برمی‌گردیم به dYdX و با زدن «I agree» قوانین و مقررات رو می‌پذیریم. الان صرافی به کیف پول ما متصل شد.
تفاوت مهمی که صرافی dYdX با سایر دکس‌ها مثل پنکیک سواپ یا ریدیوم (Raydium) داره اینه که نمی‌تونه سفارش‌های خرید و فروش رو مستقیم با آدرس کیف پول شما انجام بده. یعنی اول باید کیف پول مجزای خودتونو در این صرافی با توکن USDC شارژ کنید.
نکته مهم: این صرافی در زمینه توکن پایه برای ترید، یذره عجیب غریب رفتار می‌کنه. اگه تراست والت رو بهش وصل کنید، یه سری توکن‌ها رو می‌پذیره یه سری رو نه. اگه مثلا کیف پول فانتوم رو بهش متصل کنید، توکن‌های سوالانا رو می‌پذیره و بقیه رو نه. خلاصه یذره تو مخه.
ما در ادامه آموزش صرافی dYdX، ابتدا تعدادی توکن USDC روی شبکه آولانچ به تراست والت خودمون واریز کردیم (به همراه مقداری AVAX برای کارمزد). این نوع توکن‌ها رو خیلی راحت میتونید از بخش Swap توی تراست والت تهیه کنید. (مثلا SOL یا AVAX بدید و USDC روی آوالانچ دریافت کنید.)
حالا در بخش Portfolio، دکمه «Deposit funds» رو میزنیم. خودش موجودی USDC مارو در تراست تشخیص میده.
تعداد توکن‌ها رو مشخص و دکمه «Confirm deposit» رو میزنیم. برنامه dYdX به طور خودکار، با تراست والت ارتباط میگیره و توی چند مرحله از ما تایید میگیره. Connect و در ادامه Approve رو میزنیم.
چند لحظه صبر می‌کنیم تا عملیات واریز تکمیل بشه.
بعد از اتمام عملیات واریز، موجودیمون در dYdX به صورت زیر قابل مشاهده‌س.
بعد از اینکه ایشالا حرفه‌ای شدید و کلی ترید کردید و پول به جیب زدید، برای برداشت باید از بخش Portfolio، اون بالا گزینه Transfer رو بزنید و در ادامه، شبکه انتقال و تعداد توکن‌ها رو مشخص کنید. حالا Confirm withdraw رو بزنید.
دوباره باید عملیات رو تایید کنید تا بعد از چند دقیقه، رمزارز مورد نظر (در اینجا AVAX) به آدرس شما در کیف پولی که به dYdX متصل کردید، واریز بشه.
رسیدیم به بخش اصلی، یعنی ترید کردن در صرافی غیرمتمرکز دی وای دی ایکس. برای این منظور، از پایین صفحه وارد بخش Markets میشیم و یه رمزارز مثل SOL رو انتخاب می‌کنیم. با زدن یکی از دکمه‌های Buy یا Sell پایین صفحه، وارد قسمت سفارش‌گذاری میشیم.
برای ثبت سفارش در هر نوع صرافی، همیشه باید حواسمون به دو تا نکته باشه:
نوع مارجین: که عموما به صورت پیشفرض روی حالت Cross قرار داره و بهتره بذاریدش روی Isolated.
مقدار اهرم: یا لورج (Leverage) که در مبلغ سفارش شما ضرب میشه و بهتون کمک می‌کنه در حجم بالاتری معامله کنید.
بعد از تنظیم این دو مورد، باید نوع سفارش رو مشخص کنید. نوع سفارش در dYdX انواع مختلفی داره:
آموزش صرافی dYdX رو با انجام یک معامله واقعی روی رمزارز AVAX ادامه می‌دیم. وارد بازار AVAX-USD میشیم. وضعیت مارجین و اهرم رو مشخص می‌کنیم. (برای بازار AVAX نمیشه حالت Isolated رو انتخاب کرد؛ اینم از عجایب این پلتفرمه!)
با اندک پولی که داریم، می‌خوایم به اندازه ۰٫۸ آواکس بخریم. باکس Amount و Limit Priceرو مشابه تصویر زیر پر می‌کنیم. باکس Amount به طور پیشفرض بر حسب AVAX هست اما اگه دکمه USD توی باکس رو بزنید، میتونید مقدار خرید رو به دلار وارد کنید که راحت‌تر باشه.
در باکس Time in Force می‌تونیم تاریخ انقضای سفارش رو از چند دقیقه تا چند ماه تعیین کنیم. مثلا میذاریم روی ۲۸ روز.
و در نهایت دکمه «Place Limit Order» رو میزنیم. ممکنه ارور بده یا یذره اذیت کنه، بعد از چند بار انجام میشه و جای نگرانی نیست.
تا وقتی سفارش پُر (یا Fill) نشده باشه، میشه از قسمت Orders لغوش کرد. اما وقتی پُر بشه، تبدیل به یه موقعیت یا پوزیشن (Position) میشه. سود یا ضرر پوزیشن در قسمت Unrealized P&L قابل مشاهده‌س.
برای بستن پوزیشن میریم سراغ Close Position و بعد از مشخص کردن مقدار پوزیشن، دکمه Close position رو میزنیم.
بخش مگاوالت (MegaVault) در حقیقت استخر نقدینگی اصلی صرافی dYdX به حساب میاد و کلیه معاملاتی که در این صرافی انجام میشه، با نقدینگی این استخر امکان‌پذیره.
همه کاربرها می‌تونن با مشارکت در این استخر، از کارمزد معاملاتی که در کلیه بازارهای این پلتفرم انجام میشه، سود بدست بیارن. واریز به مگاوالت فقط در قالب توکن USDC انجام میشه و سود سالانه‌ای بسیار جذاب و البته متغیری داره. در زمان نگارش این مطلب، سود تقریبی یا APR مگاوالت حدود ۱۷ درصده!
نکته: این ۱۷ درصد قطعی نیست، حتی واقعی هم نیست. این پدرسوخته‌ها، این عدد رو اینطوری محاسبه کردن: سود ۳ ماه گذشته رو در ۴ ضرب کردن تا یه جورایی سود سال رو با روند ۳ ماه گذشته بدست بیارن! خلاصه حواستون باشه که این عدد تقریبیه و هیچ قطعیتی در کار نیست!
وارد بخش Vault میشیم و دکمه «Deposit» رو میزنیم. بالای صفحه، تعداد USDC که می‌خوایم وارد Vault کنیم رو مشخص و Preview Deposit رو میزنیم.
بعد از بررسی جزئیات و زدن تیک موافقت با قوانین این پلتفرم، عملیات رو با Confirm Deposit تایید می‌کنیم. در صورت تایید، موجودی ما مشابه تصویر زیر به بخش Vault واریز میشه.
برای خارج کردن پولمون از Vault، کافیه در همین قسمت، از گزینه Withdraw یا برداشت استفاده کنیم. خیلی ساده، تعداد USDCهایی که می‌خوایم برداشت کنیم رو مشخص و عملیات رو تایید می‌کنیم.
DYDX کوین بومی پلتفرم dYdX محسوب میشه که در ابتدا یه توکن روی شبکه اتریوم بود و در ادامه با راه‌اندازی بلاکچین اختصاصی dYdX، الان کوین بومی این شبکه به حساب میاد. این بلاکچین با کیت نرم‌افزاری اکوسیستم کازموس (یا همون Cosmos-SDK) ساخته شده و با الگوریتم PoS یا اثبات سهام کار می‌کنه.
همونطور که می‌دونید، کاربرها می‌تونن با سپرده‌گذاری (یا استیک کردنِ) کوین اصلی شبکه در بلاکچین‌های مبتنی بر اثبات سهام، به افزایش امنیت شبکه کمک کنن و در ازاش، کوین شبکه رو به عنوان پاداش دریافت کنن.
قابلیت استیک هنوز در نسخه موبایل dYdX نیست و باید با مرورگر در لپتاپ یا PC بریم سراغش! (حالا چرا اینطوریه، خدا داند!)
نکته: خارج کردن توکن‌های DYDX از استیک، ۳۰ روز زمان می‌بره. پس اگه چنین تصمیمی دارید، حواستون به این مدت زمان قفل شدن دارایی‌ها باشه.
نکته: هر بار توی این صرافی ترید می‌کنید، مقداری توکن DYDX به عنوان پاداش به کیف پولتون واریز میشه. تمام این توکن‌ها رو میتونید استیک کنید تا در بلندمدت، سود بیشتری گیرتون بیاد.
وارد سایت dydx.trade میشیم، والت خودمونو به سایت متصل می‌کنیم و از منو، وارد قسمت توکن DYDX میشیم. گزینه Stake بالا سمت راست قرار داره.
اینجا کافیه تعداد توکن‌ها رو برای استیک مشخص کنید و Preview Stake رو بزنید. بعد جزئیات رو مرور و تراکنش رو تایید کنید.
برای خروج از استیک هم طبیعتا میاید همینجا و دنبال گزینه Unstake می‌گردید و میرید تو کارش.
آموزش صرافی dYdX تموم شد. باید اعتراف کنیم که نسخه موبایل این دکس، هنوز باید بهیه بشه و اگه حرفه‌ای هستید، بهتره با نسخه دسکتاپش کار کنید. به هر حال، dYdX یه دکس معتبر، رو به پیشرفت و دارای بلاکچین اختصاصیه و تیم درست حسابی داره.
یبار دیگه یادآوری می‌کنیم که بهتره برای استفاده از چنین پلتفرم‌هایی، کیف پول‌های جدید بسازید، همه پولارو توی یه آدرس نگه ندارید و آدرسایی قدیمی که زیاد با صرافی‌های ایرانی تعامل داشتن رو چند وقت یبار تعویض کنید. خلاصه که دو دستی مراقب پولایی که با زحمت فراوان بدست آوردید، باشید. دوستون داریم 😉
